Bu yazımda sizlere üniversite hocalığından, güldürü sanatına uzanan Suriye’nin komedi hocası Duraid Muhammed Lahham’ı kısa bir çeviri ile anlatacağım.
Komedi sanatıyla Suriye’de ses getiren Duraid Muhammed Lahham 1934’de Şam’ın Bekaa kasabasında dünyaya gelmiştir. Baba tarafı Suriye kökenli, anne tarafı ise Lübnanlıdır. Maddi zorluklar ve imkânsızlık içerisinde bir gençlik yaşamıştır. Arapça dışında iyi derecede İspanyolca bilmekteydi. Yönetmen, yazar ve sahne oyunculuğuna kadar çok meraklı birisi olarak yetişmiştir. Müthiş derecede toplum analizine sahip olan sanatçı Suriye sinematografayasına imza atmıştır. Özelikle sanat eserlerinde canlandırdığı çizgi roman eserlerinde Ghawar al Toushe sahne ismiyle bilinmektedir. Rol aldığı film ve sahneler de Ghawar olarak tanınmaktadır. 1959’da Şam Üniversitesi Kimya Bölümü’nü iyi derecede bitirmiş ve aynı üniversitede hocalığı başlamıştır; ancak Duraid Lahham kendini üniversite hocalığında hayal edememiş, sanat hayatına atılmak istemiştir. Yetenekleri ve arzularının bilincine sahipti.
Eleştrilere rağmen akademisyenliği bırakmış ve hayatını sanata adamaya hazırlanmıştır. 1960 yılında Suriye Tv’nin açılmasıyla yönetmen Sabbah Kabba’nın önderliğinde Nihad Qalai ile başrolde sahne almıştır. Bu sebeple sanat hayatına ilk adımını atmıştır. Dönemin ünlü sanatçısı Fayrouz ve eşi Assi Rahbani’den etkilenmiştir. Yaptığı komedi sanatı toplumdaki küçük ve büyük yaşlardaki herkesi etkilemiştir. Suriye dışında birçok Arap ülkelerinde komedi sembolü haline gelmiştir. Ünlü bir komedyen olan Duraid Lahham sanat hayatında başarıdan başarıya koşmaya devam ederken bu serüveni, ona Suriye Liyakat ödülünü kazanmasını sağlamıştır.
Komedi sanatının dışında iyi niyetiyle de anılan sanatçı 2004 senesinde Sudan’nın, Hartum şehrinde temizlik projesi adı altında oraya gitmiş ve görev almıştır. Yaptıklarının meyvesini birçok Arap ülkesinde ödül alarak vermiştir. Ghawar al Toushe ne kadar sahne ismi olsa da Arap dünyasında bir sembol haline gelip kendi isminin ötesine geçmiştir. Yönetmen ve yazarlığı dışında birçok tiyatro, dizi, film ve ses sanatçılığı yapmış, birçok şarkıyı seslendirmiştir. Sanata adadığı ömrünü eserleriyle ve sahnede aldığı rollerle başarmış, akademisyenliği bıraktığında aldığı eleştrileri unutturmuştu. Sanat yıllarını hep farklılığa ve toplum analizlerini eserlerine yansıtarak komediye yansıtmış, içereklerine yenilik katarak topluma ışık olmuştur. Değerli okuyucularım Duraid Lahham için söylenen ünlü sözlerden birini sizlerle paylaşmak istiyorum; “Ghawar al Toushe sadece bir sahne ismi değil, daha çok geçim mücadelesi veren toplumsal sorunları sahneye taşıyan Suriye toplumunun bir sembolüdür.” Gurur duyulucak bu sözde aslında hayatımızı şekillendirecek hayallerimizin peşinden gitmemizin göstergesidir. 88 yaşında hayatına devam eden sanatçı en son 2021 senesinde katıldığı röportajda konuşma yapmıştır. İlerleyen yaşına rağmen hala sanat adına katkı sağlamaya devam etmektedir. Duayen sanatçıyı sizlerle buluşturmaktan mutluluk duymaktayım. Bir sonraki yazımda esen kalmanız dileğimle…
