Salvador Dali (1904 – 1989), özellikle sanat ve edebiyatta olmak üzere 20. yüzyılda sürrealizmin temsilcileri olan eserleri ile ünlü olan İspanyol bir ressamdır. Sürrealist ressamlar sanata rasyonel bir yaklaşımı reddederek bilinçaltını kasıtsızca açığa çıkartarak hayal güçlerini yansıtmayı amaçladılar. Dali, çalışmalarında yaygın sembolizm kullandı. Dali’nin Sürrealizm’e katkısı paranoyak-eleştirel yöntemi içerirdi. Dali, üyelerin çatışması nedeniyle hareketten atılmasına rağmen, en etkili sürrealist sanatçı oldu; ve belki de Pablo Picasso’dan sonra en ünlü yirminci yüzyıl ressamı…
#10 THE BURNING GIRAFFE / 1937
Yanan Zürafa, Salvador Dali’nin anavatanında süren iç savaşla olan kişisel mücadelesinin bir ifadesi olarak görülür. Resimde sırtlarından belirsiz şekilde erkeklik organı gibi kavisli şekillerin çıkıntı yaptığı iki kadın tasvir edilmiştir. En yakın figürün elleri, ön kolları ve yüzündeki cilt kas dokusuna kadar sıyrılmıştır. Belirgin bir şekilde, figürün sol bacağından ve göğsünden dışa doğru açılan çekmeceler var. Arka plandaki yanan zürafa görüntüsü, Dali tarafından “eril kozmik kıyamet canavarı” olarak tanımlandı.
#9 TUNA FISHING (HOMAGE TO MEISSONIER) / 1966-1967
Bu tablo, Salvador Dali tarafından ünlü kariyeri sonunda yaratılmıştır ve son başyapıtı olduğu düşünülür. Antik Yunan heykelinden modern sinemaya kadar olan görüntüleri içeren Tuna Fishing, erkekler ve büyük balıklar arasındaki şiddetli mücadeleyi sınırlı evrnin kişileştirilmesi gibi tasvir ediyor. Tablo, savaş sahneleriyle tanınan 19. yüzyıl Fransız ressamı Jean Louis Ernest Meissonier’ e adanmıştır. Dali, Tuna Fishing’i en iddialı eseri olarak kabul etti ve hayranları tarafından mesleği sırasında kazandığı ustalığa bir kanıt olarak düşünülüyor.
#8 DREAM CAUSED BY THE FLIGHT OF A BEE AROUND A POMEGRANATE A SECOND BEFORE AWAKENING / 1944
Tabloda uyuyan figür, sanatçının karısı Gala Dali’nin bir kayanın üzerinde yüzdüğü tasvir ediliyor. Onun çıplak vücudunun dışında havada uçuşan bir nar, iki damla su ve bir arı vardır. Tuvalin üst yarısında canlandırılan arılar Gala’nın rüyasına yönlendirilmiştir. Bir nar, yükselen kırmızı bir balığın ağzından iki vahşi kaplanın ortaya salınıverilmesi ile Gala’yı rahat uykusundan uyandırmak için açılır. Tablodaki fil figürü ise ünlü İtalyan ressam Gian Lorenzo Bernini‘nin bir heykeli olan Elephant and Obelisk’in çarpık bir versiyonudur.
#7 GALATEA OF THE SPHERES / 1952
Hiroşima ve Nagazaki’nin bombalamasından sonra Salvador Dali, nükleer fizik ve atomun parçalanma teorileri ile ilgilenmeye başladı. Aynı zamanda Katoliğe olan ilgisinin de yeniden arttırdığı bir zamandı. Tuval üzerinde muhteşem bir üç boyutlu bir etki veren bu tablo karısı ve ilham perisi olan Gala Dali’nin bir portresidir. Yüzü, atom parçacıklarını temsil eden sık biçimde doldurulmuş kürelerden oluşuyor. Başlıkta bahsedilen Galatea, erdemiyle ünlü olan Klasik Mitolojideki deniz perisi anlamına gelir.
#6 METAMORPHOSIS OF NARCISSUS / 1937
Paranoyak-kritik yöntem, Sürrealizm’de, 1930’ların başında Salvador Dali tarafından geliştirilen bir tekniktir. Yunan mitolojisine göre, güzelliği ile tanınan Narcissus, sudaki kendi yansımasına aşık oldu. Dali’nin Yunan mitini yorumladığı bu tabloda Narcissus’un bir havuzda oturduğunu ve aşağı doğru baktığı resmediliyor. Narcissus’un metamorfozu, Dali tarafından paranoyak-kritik dönemi boyunca yaratılmıştır ve bu tekniği kullandığı en ünlü eserleri arasındadır.
#5 CHRIST OF SAINT JOHN OF THE CROSS / 1951
Bu tablo Mesih Saint John Haç’ı olarak bilinir, çünkü tasarımı, 16. yüzyıl İspanyol keşiş John’un haç çizimlerine dayanır. Tablo, çarmıha gerilmenin bir tasviri olmasına rağmen, çivi ve kandan yoksundur. Bu eser, 2006’ da yapılan bir oylamada İskoçya’nın en sevdiği tablo olarak seçildi ve çoğu kişi tarafından yirminci yüzyılın en büyük dini resim olarak kabul edildi.
#4 THE GREAT MASTURBATOR / 1929
1929’da Salvador Dali, onun ilham perisi ve daha sonra karısı olan Gala ile tanıştı. Bu eser de aynı yıl içinde yaratılmıştır ve sanatçının Gala’nın yaşamına girmesi nedeniyle uğradığı erotik dönüşümü yansıttığı düşünülmektedir. Tablodaki esas sarı alan, sanatçının kendi uykusunu temsil eder. Birçok insanın tuhaf olarak nitelendirdiği tabloda bir erkeğin cinsel organına doğru çekilen çıplak kadın figürü cinsel bir fanteziyi tasvir ediyor. Tabloda ressamın kendisi ve Gala’ yı düşünerek çizdiği düşünülüyor.
#3 SOFT CONSTRUCTION WITH BOILED BEANS (PREMONITION OF CIVIL WAR) / 1936
Salvador Dali, bu şaheseri İspanya İç Savaşı başlamadan altı ay önce çizdi. Ressam. “bilinçaltının zihninin kehanet gücü” nedeniyle savaşın farkında olduğunu iddia etti. Tablo, ressamın endişesini yansıtıyor; savaştaki korku ve şiddeti öngörüyor. Biri diğerinden daha koyu olan iki ceset, ikisinin de zafer kazanamadığı dehşet veren bir kavgada canlandırılıyor. Tablodaki haşlanmış fasulye, muhtemelen İspanya’da zor zamanları yaşayan fakir vatandaşlar tarafından yenen kolay yahniye referanstır. En büyük başyapıtlarından biri olarak kabul edilen tablo savaşın dehşetini betimlemek için gerçeküstücülüğün zekice kullanılmasıyla ünlüdür.
#2 SWANS REFLECTING ELEPHANTS / 1937
Çift görüntüler, Dali’nin paranoyak kritik yönteminin önemli bir parçasıydı. Tabloda ağaçların önündeki üç kuğu göle yansır, böylece boyunları fillerin gövdeleri haline gelir, ağaçlar fillerin bacakları olur. Dali’nin arka plandaki kayalıkları ve gökyüzünü göstermek için girdap benzeri görüntüler kullanması, gölün sakin manzarasında tezat oluşturur. Bu tablo sürrealizmde çift görüntü stilinin popülerliğini arttırdığı için bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
#1 THE PERSISTENCE OF MEMORY / 1931
Dali, bu tabloda sert ve yumuşak tasvirler kullanmaktadır. Bu tasvirler. insan zihninin uykudaki yumuşaklığından gerçekliğin sertliğine doğru hareketini anlatır. Dali şaheserinde, sırasıyla dünyanın yumuşak ve sert yönlerini temsil etmek için eriyen saatleri ve kayaları kullanır. Geçmişten bu yana çok fazla analiz çalışmasının yapıldığı bu tabloda erime saatlerinin, zamanın ve mekanın göreliliğinin bilinçsiz bir sembolü yada çürümeyi temsil eden karıncalar ve onlarla çevrelenen saatlerin ölümün ve hayallerin mantıksızlığının tasviri olarak da düşünülmüştür.20. yüzyılın en büyük başyapıtlarından biri olarak kabul edilen eser sadece Salvador Dali’nin en ünlü resmi değil, aynı zamanda Sürrealizm’deki en ünlü sanat eseridir.
Kaynak: learnodo-newtonic.com
Adelina Gençoğlu
