Binlerce yıl boyunca insanlar, çeşitli nedenlerle eserleri gömmüşlerdir. Bu nedenler arasında tanrılara dini sunular yapmak veya ilerleyen ordulardan korunmak gibi sebepler bulunur. Metal dedektörleri, bu eserleri bulmada oldukça yardımcı olabilir ve amatörler özellikle bu konuda heveslidirler.
İşte metal dedektörleri kullanılarak bulunan 32 hazineye bir bakış. Çoğu keşif, amatörler tarafından yapılmıştır. Bu hazinelerin birçoğu, amatörlerin metal dedektörü kullanmasının yasal olduğu ve bulunan eserlerin Taşınabilir Antikiteler Programı (Portable Antiquities Scheme) tarafından kataloglandığı Britanya’dan gelmektedir.
Baddow Hazinesi
Baddow Hazinesi, 2020 yılında İngiltere’nin Great Baddow köyü yakınlarında bir metal dedektörü kullanıcısı tarafından bulundu. Hazine, çoğunluğu altından yapılmış ve yaklaşık 2100 yıl öncesine, Romalılar’ın İngiltere’yi fethetmesinden önceki döneme ait 933 sikke içeriyor. Ayrıca bakır alaşımlı bir yüzük, kırmızı cam parçaları ve bir bakır alaşımlı levha parçaları da bulunuyor. Sikkelerin çoğunun, M.Ö. 60-20 yılları arasında Kuzey Thames bölgesinde üretildiği düşünülüyor. Hazine’nin neden gömüldüğü belirsiz.
Snettisham Hazinesi
Snettisham Hazinesi, İngiltere’nin doğu kıyısındaki Snettisham köyünün adını taşır. İlk olarak 1948’de keşfedilen hazine, yüzlerce eser, külçe, sikke ve torques (boyun halkaları) içeriyor. 1990’da tamamen kazıldığı düşünülüyordu ancak 2000-2010 yılları arasında metal dedektörü kullanıcıları tarafından daha fazla hazine kalıntısı, özellikle 20 altın ve gümüş torques bulundu.
Antsy Hazinesi
Antsy Hazinesi, İngiltere’nin Antsy köyü yakınlarında bir tarlada bulunan 234 gümüş sikke içerir. En son sikke, Charles I (1625-1649) dönemine aittir. Onun hükümdarlığında, kral destekçileri ve Parlamento destekçileri arasında bir iç savaş yaşandı. Parlamento güçleri — Oliver Cromwell liderliğinde — kazandı ve Charles I idam edildi. Hazine, bu dönemde gömülmüş olabilir ve belki de daha sonra geri alınmak üzere saklanmıştı.
Hallaton Hazinesi
Hallaton Hazinesi, 2000 yılında İngiltere’nin Hallaton köyü yakınlarında bir metal dedektörü kullanıcısı tarafından bulundu. Yaklaşık 2500 sikke, gümüş kaplama demir bir süvari miğferi, broş kalıntıları ve birçok hayvan kemiği içeriyor. Eserler yaklaşık 2000 yıl öncesine, Romalıların İngiltere’yi ele geçirdiği döneme ait. Hazine, dini nedenlerle, muhtemelen bu ele geçirme ile ilgili olarak gömülmüş olabilir.
Bourne Valley Hazinesi
Bourne Valley Hazinesi, 2018 yılında Salisbury kenti yakınlarındaki Bourne Valley’de metal dedektörü kullanıcıları tarafından bulundu. Hazine, bir Roma gri çömlek içinde bulunan 1800’den fazla Roma sikkesi içeriyor. Sikkeler, M.S. 3. yüzyılın ortalarına ve sonlarına tarihleniyor. Erken dönem sikkeleri gümüşten, daha sonraki sikkeler ise bakırdan yapılmış, bu da bölgedeki para biriminin değer kaybettiğini gösteriyor.
Spillings Hazinesi
1999 yılında, İsveç’in Gotland adasında bir belgesel çekimi sırasında metal dedektörü kullanıcıları tarafından büyük bir Viking hazinesi bulundu. Spillings Çiftliği’nin adını taşıyan hazine, yaklaşık 67 kilogram gümüş ve 20 kilogram bronz nesne içeriyor. Bu nesneler arasında yüzükler, bilezikler, bilezikler, külçeler ve çok sayıda sikke bulunuyor. Hazine, yaklaşık 1100 yıl öncesine, Vikinglerin bölgedeki hüküm sürdüğü döneme ait. Neden gömüldüğü belirsiz.
Vale of Pewsey Hazinesi
2020 yılında, Londra’nın yaklaşık 113 kilometre batısındaki Vale of Pewsey’de bir metal dedektörü kullanıcısı tarafından bulunan hazine, yaklaşık 160 sikke içeriyor. Sikkelerin çoğu, M.S. 379-395 yılları arasında hüküm süren Roma imparatoru Theodosius I dönemine aittir ve birkaç tanesi de onun halefi Honorius dönemine ait. Bu dönemde Roma İmparatorluğu çöküşteydi ve 410’da Britanya’yı terk etti. Hazine’nin neden gömüldüğü belirsiz, ancak Roma İmparatorluğu’nun adayı terk ederken güvenlik durumuyla ilgili olabilir.
Kalay Kaplar Hazinesi
“Hazine” kelimesi, genellikle büyük miktarlarda sikke ve değerli metalden yapılmış takılar çağrıştırır. Ancak bazı hazineler daha mütevazı eşyalar içerir. 2022’de İngiltere’nin Suffolk bölgesindeki Euston Estate yakınlarında metal dedektörü kullanıcıları tarafından bulunan bir hazine, 1700 yıl öncesine, Romalıların Britanya’yı kontrol ettiği döneme ait 13 kalay kap içerir. Hazine’nin neden gömüldüğü belirsiz, ancak birisinin dini bir sunu yapmak istemesi ve bunu mütevazı imkanlarla yapmış olması mümkündür, belki de bir ziyafetten sonra.
İsrail’deki Altın Sikkeler
“Metal dedektörü kullanıcısı” genellikle amatörlerin arkeolojik kalıntıları bulmak için metal dedektörü kullanmasıyla ilişkilendirilir. Ancak bazen bilim insanları da onları kullanır. Caesarea antik kenti yakınlarında dalgıçlardan sikkelerle ilgili raporlar aldıktan sonra, İsrail Eski Eserler Kurumu’ndan arkeologlar bölgeyi incelemek için metal dedektörleri kullandılar. Sonuçta yaklaşık 1000 yıl öncesine, Fatımi Halifeliği dönemine ait 2000’e yakın altın sikke buldular. Sikkeler muhtemelen bir gemi enkazından kaynaklanıyor.
Staffordshire Hazinesi
Staffordshire Hazinesi, 2009 yılında İngiltere’nin Lichfield yakınlarında bir metal dedektörü kullanıcısı tarafından bulundu. Yedinci yüzyıla tarihlenen bu hazine, Anglo-Sakson altın ve gümüş metal işçiliğinin en büyük koleksiyonudur. Hazine, silahlar ve zırhlar dahil olmak üzere birçok eşyayı içerir ve bunlar arasında kral veya diğer yüksek rütbeli bir yetkili tarafından giyilmiş olabilecek süslü bir miğfer de bulunur. Hazine’deki birçok eşya bükülmüş veya şekli bozulmuş durumda ve bunlar birilerinden zorla çıkarılmış olabilir. Hazine, tanrılara bir hediye olarak gömülmüş olabilir.
Watlington Hazinesi
Watlington Hazinesi, 2015 yılında İngiltere’nin Oxford’un yaklaşık 21 kilometre güneydoğusundaki Watlington yakınlarında bir metal dedektörü kullanıcısı tarafından bulundu. Hazine, yaklaşık 200 sikke, yedi parça takı ve 15 gümüş külçe içerir. Bu hazineyi önemli kılan şey, eserlerin çoğunun, Wessex Kralı Alfred the Great’in ve Mercia Kralı Ceolwulf II’nin hüküm sürdüğü döneme (M.S. 871-899) ait olmasıdır. Bu krallar, Vikinglerin İngiltere’yi işgal ettiği dönemde hüküm sürmüşlerdir. On üç sikke, iki hükümdarın yan yana oturduğunu gösterir ve bu, iki hükümdarın bir ittifak kurduğunu düşündürür.
Demir Çağı Torques’ları
Eylül 2009’da, İskoçya’nın Stirling yakınlarındaki bir tarlada metal dedektörü kullanan bir amatör, M.Ö. 300-100 yılları arasına tarihlenen dört torques (altın boyun halkası) buldu. İki torques, İskoçya ve İrlanda’da sıkça görülen bükülmüş altın şeritlerden yapılmıştır. Bir başka torques, güneybatı Fransa’da görülen bir tarzda oldukça süslü bir tüp şeklindedir, diğeriy ise Avrupa’nın farklı tekniklerini birleştirir görünmektedir. Bu buluntular, o dönemde Avrupa’nın uzak bölgelerinden gelen eserlerin ve etkilerin İskoçya’ya ulaştığını gösterir.
Ortaçağ Sikke Hazinesi
2023 yılında, Castlemorton, İngiltere yakınlarında bir metal dedektörü kullanıcısı tarafından 24 ortaçağ sikkesi bulundu. Sikkelerin çoğu gümüşten yapılmıştır ve en erkeni Henry III (1216-1272) dönemine, en sonuncusu ise Edward III (1327-1377) dönemine aittir. Hazine, 13. yüzyılın ortalarından 14. yüzyılın ortalarına kadar biriktirilmiş olabilir. Sikkeler, savaş veya başka bir kriz döneminde gömülmüş olabilir ve belki de sahipleri onları geri almayı ummuş, ancak bunu yapamamışlardır.
Winchester Hazinesi
2000 yılında, İngiltere’nin Winchester kenti yakınlarında bir tarlada metal dedektörle bulunan Winchester hazinesi, 2.5 pounddan (1.160 gram) fazla altın takıdan oluşmaktadır. Google Arts & Culture’da British Museum tarafından yapılan açıklamaya göre, bu altın takılar iki set halinde görünmektedir ve her set bir tork, bilezikler, broşlar ve bir zincir içermektedir. Bu setlerden birinin bir erkek, diğerinin ise bir kadın için yapılmış olabileceği düşünülmektedir. Hazine, M.Ö. 75 ile 25 yılları arasına tarihlenmektedir. Neden gömüldüğü kesin olarak bilinmemekle birlikte, güvenlik amacıyla veya dini bir adak olarak gömülmüş olabilir.
Grouville Hazinesi
2012 yılında, Jersey’de (İngiltere Kanalı’nda bir ada) iki metal dedektörcüsü tarafından bulunan Grouville hazinesi, yaklaşık 69.000 madeni para, altın torklar, gümüş bilezikler, yüzükler ve cam boncuklardan oluşmaktadır. Jersey Heritage’a göre, bu hazine yaklaşık 2.100 yıl öncesine aittir. Kim tarafından ve neden gömüldüğü hala bir gizemdir. Araştırmacılar, hazinenin gömüldüğü dönemde insanların ilk olarak daha kaliteli madeni paralar ve mücevherler koyduğunu, ardından daha düşük kaliteli paraları eklediğini düşünmektedir.
Galloway Hazinesi
2014 yılında, İskoçya’nın Balmaghie bölgesinde bir metal dedektörcüsü tarafından bulunan Galloway hazinesi, yaklaşık 11 pound (5 kg) gümüş külçe ve birçok süslü objeden oluşmaktadır. Eserler arasında bir gümüş kolye ucu, altın kuş şekilli bir iğne ve leopar, kaplan ve Zerdüşt sembolleriyle süslenmiş bir gümüş kap bulunmaktadır. Bu kap, Orta Asya’dan gelmiş olabilir.
Dunscore Hazinesi
2022 yılında, İskoçya’nın Dunscore köyü yakınlarında bir tarlada metal dedektörcüleri tarafından bulunan Dunscore hazinesi, Orta Çağ’a ait 8.400’den fazla gümüş madeni paradan oluşmaktadır. Paraların çoğu, İngiltere’yi 1272’den 1307’ye kadar yöneten Kral Edward I’in adını taşıyan “Edwardian pennies” olarak bilinir. Edward I, 1296’da İskoçya’yı fethetmiş ve “İskoçların çekiç” olarak anılmıştır. Hazinenin neden gömüldüğü ise bilinmemektedir.
Norveç Viking Hazinesi
2021 yılında, Norveç’te bir metal dedektörcüsü tarafından bulunan ve yaklaşık 1.100 yıl öncesine tarihlenen bir hazine, 46 parça gümüş, bir çift yüzük, Arap madeni paralarının kalıntıları ve bir gümüş bilezik parçasından oluşmaktadır. O dönemde Norveç’te gümüş parçaları bazen takas için kullanılıyordu ve bu hazinedeki gümüş parçaları yarım inekten daha değerliydi. Hazinenin neden gömüldüğü kesin olarak bilinmemekle birlikte, tanrılara bir adak olarak gömülmüş olabileceği düşünülmektedir.
Galler Bahar Hazinesi
2020 yılında, Anglesey’deki bir metal dedektörcüsü tarafından bulunan ve yaklaşık 2.000 yıl öncesine tarihlenen bir hazine, araba ve süvari takımları, süslü bir broş, dört madeni para, bir koşum takımının kalıntıları ve 45 pound (20 kg) ağırlığında bir Roma bakır külçesini içermektedir. Bu eserler muhtemelen yakınlardaki bir madenden elde edilen metallerin eritilmesiyle yapılmıştır ve bir dini törenin parçası olarak bir pınarın yakınına yerleştirilmiş olabilir.
Papowo Biskupie Hazinesi
2023 yılında, Polonya’nın kuzeyinde Papowo Biskupie yakınlarındaki kurumuş bir göl yatağında metal dedektörcüleri tarafından bulunan bronz eserler, M.Ö. 1200 ile 450 yılları arasına tarihlenmektedir. Bu eserler arasında kolyeler, kolye uçları ve kol süsleri dahil 550’den fazla bronz mücevher bulunmaktadır. Ayrıca, 33 iskelet kalıntısı da bulunmuştur ve bu kalıntılar muhtemelen insan kurbanlarına aittir. Radyokarbon tarihleme, birçok iskeletin hazineden daha önceye tarihlendiğini göstermektedir. Bu bulgular, başlangıçta insanların kurban edildiğini ve bir noktada bu uygulamanın durdurularak yerine metal objelerin kullanıldığını önermektedir.
Norveç Göç Dönemi Hazinesi
2023 yılında, Norveç’te bir metal dedektörcüsü tarafından bulunan ve M.S. 500 yılı civarına tarihlenen bir hazine, dokuz at sembolleriyle süslenmiş madalyon, üç altın yüzük ve inciye benzeyen 10 küçük altın küreden oluşmaktadır. Altın kürelerin başlangıçta madalyonlara bağlı olduğu düşünülmektedir. Toplamda, hazine yaklaşık 3.5 ons (100 gram) ağırlığındadır. Batı Roma İmparatorluğu’nun düşüşünden sonra bu hazine gömülmüştür ve kim tarafından ve neden gömüldüğü bilinmemektedir.
West Norfolk Hazinesi
2021 yılında, British Museum, West Norfolk’ta Anglo-Sakson dönemine ait bir hazinenin bulunduğunu duyurmuştur. Hazine, 131 altın madeni para, bir kolye, bir altın külçe ve mücevherin parçası olabilecek iki diğer eserden oluşmaktadır. Hazinenin büyük bir kısmı Frank krallığı tarafından basılmış küçük altın paralar olan tremisselerden oluşmaktadır. Hazine, M.S. 600 yılı civarında gömülmüştür ve neden gömüldüğü belirsizdir.
İsviçre Tunç Çağı Hazinesi
2023 yılında, İsviçre’nin kuzeydoğusunda bir çiftçinin tarlasında metal dedektörcüsü tarafından bulunan Tunç Çağı mücevher hazinesi, 14 sivri bronz diskten oluşan bir kolye, spiral desenli iki yüzük ve iğne başı büyüklüğünde 100’den fazla küçük kehribar boncuk içermektedir. Bu buluntular, M.Ö. 1500 yılı civarına tarihlenmektedir, ancak neden gömüldüğü bilinmemektedir. Yakınlarda insan kalıntısı bulunamamıştır. Hazine, başlangıçta bir çuval veya diğer organik bir kap içinde gömülmüş olabilir ve bu kap zamanla çürümüş olabilir.
Odin’i Anlatan Danimarka Hazinesi
2021 yılında, Danimarka’da bir metal dedektörcüsü tarafından bulunan ve yaklaşık 1.500 yıl öncesine tarihlenen bir hazine, 2.2 pound (1 kg) altın ve tabak büyüklüğünde madalyonlar olan brakteatları içermektedir. Ayrıca, Roma madeni paralarından kalıplanmış mücevherler de bulunmaktadır. En önemli keşif, Kuzey tanrısı Odin’den bahseden bir yazıt içeren altın bir madalyondur. Takip eden arkeolojik araştırmalar, hazinenin bir uzun ev içinde gömüldüğünü ve muhtemelen bir şefin veya kralın ölümünden sonra gömüldüğünü göstermektedir.
Broads Hazinesi
2017 yılında, iki metal dedektörcüsü tarafından bulunan ve Broads olarak bilinen İngiltere kırsalındaki bir nehir ve göl ağının yakınında yer alan Broads hazinesi, yaklaşık 2.000 yıl öncesine ait 11 altın madeni paradan oluşmaktadır. Bu paraların bazılarında Roma İmparatoru Augustus’un (M.Ö. 30’dan M.S. 14’e kadar tek hükümdar) tasvirleri bulunmaktadır. Hazine, dini nedenlerle veya güvenlik amacıyla gömülmüş olabilir.
Almanya Demir Çağı Silah Hazinesi
2021 yılında, batı Almanya’da bir metal dedektörcüsü tarafından keşfedilen ve yaklaşık 2.200 yıl öncesine tarihlenen en büyük Demir Çağı silah hazinelerinden biri, 150 civarında eser içermektedir. Bu eserler arasında 40 mızrak ve mızrak ucu, kılıçlar, at donanımı ve kalkan kalıntıları bulunmaktadır. Birçok silahın kasıtlı olarak büküldüğü görülmektedir. Bu silahların yenilmiş düşmanlardan alınmış olması ve galiplerin zaferlerini simgelemek için silahları bükmüş olması muhtemeldir.
Derrynaflan Hazinesi
1980 yılında, İrlanda’nın Derrynaflan bölgesindeki bir manastırda metal dedektörcüsü tarafından keşfedilen Derrynaflan hazinesi, yaklaşık 1.100 yıl öncesine aittir. Hazine, gümüş ve altın filigran süslemeleriyle ünlü Derrynaflan Kadehi de dahil olmak üzere sunak kaplarından oluşmaktadır. Hazine, Viking baskınlarından korunmak amacıyla gömülmüş olabilir.
Bedale Hazinesi
2012 yılında, İngiltere’nin kuzeyindeki Bedale kasabası yakınlarında metal dedektörcüleri tarafından bulunan Bedale hazinesi, kakmalı altın kılıç topuzu, gümüş boyun halkaları, bir gümüş kol halkası ve 29 gümüş külçe içermektedir. Yorkshire Müzesi’ne göre, hazine yaklaşık 1.100 yıl öncesine, Vikinglerin bölgedeki baskınlar ve savaşlar düzenlediği döneme aittir. Hazine, Vikingler tarafından dini nedenlerle veya eserleri koruma amacıyla gömülmüş olabilir.
Burton Hazinesi
2004 yılında, Galler’in Burton köyü yakınlarında üç metal dedektörcüsü tarafından keşfedilen ve 3.200 yıl öncesine tarihlenen Burton hazinesi, yüzükler, boncuklar, bir kolye ucu ve bir bilezik de dahil olmak üzere 14 altın mücevher parçasından oluşmaktadır. Ayrıca, hazinede iki bronz palstave (bir tür balta) bulunmaktadır. Bu hazinenin sahibinin kim olduğu veya neden gömüldüğü bilinmemektedir.
İsviçre Roma Hazinesi
2021 yılında, kuzey İsviçre’de bir metal dedektörcüsü tarafından bulunan bir kil kap, 1.290 dördüncü yüzyıl Roma madeni parası içermektedir. Kap, madeni paraları iki bölüme ayıran bir parça sığır derisi içermektedir. Hazine neden bu şekilde bölündüğü bilinmemektedir. Madeni paraların çoğu bakırdan yapılmıştır, ancak birkaç tanesi gümüştür. Tüm madeni paralar, M.S. 306 ile 337 yılları arasında hükümdar olan İmparator Konstantin I döneminde basılmıştır. Hazinenin neden gömüldüğü bilinmemektedir.
Frome Hazinesi
2010 yılında İngiltere’nin Frome kasabası yakınlarında bulunan Frome hazinesi, Frome Müzesi’ne göre, bir seramik kap içinde bulunan 50.000’den fazla Roma madeni parasından oluşmaktadır. Hazinedeki madeni paralar, M.S. 253 ile 293 yılları arasına tarihlenmektedir ve bu dönemde Roma İmparatorluğu’nda büyük iç karışıklıklar yaşanmıştır; hazinedeki madeni paralarda 25 farklı Roma imparatorunun tasvirleri bulunmaktadır.
Baldock Hazinesi
Baldock Hazinesi (Ashwell Hazinesi olarak da bilinir), 2002 yılında İngiltere’nin Baldock kasabası yakınlarında bir metal dedektörcüsü tarafından keşfedilmiştir. Ashwell Müzesi’ne göre, hazine yaklaşık 1.700 yıl öncesine tarihlenen en az 27 altın ve gümüş objeden oluşmaktadır. Bu objeler arasında altın mücevherler, bir kadın figürü içeren gümüş bir heykelcik ve Senuna adında nadir bir tanrıçadan bahseden yazıtlar içeren altın ve gümüş plakalar bulunmaktadır. Senuna’nın, antik kayıtların “Senuna nehri” olarak adlandırdığı bir yerden adını alan bir su tanrıçası olduğu düşünülmektedir. Modern dönemde Senuna Nehri’nin hangi nehre karşılık geldiği ise belirsizdir.
