Türkiye’nin güneybatısında bulunan Salda Gölü, NASA‘nın Perseverance keşif aracının şu anda örnekler topladığı Mars’taki Jezero Krateri ile şaşırtıcı benzerlikler taşıyor. Bilim dünyasında büyük ilgi gören Salda Gölü, Kızıl Gezegen’deki bu antik çarpma yapısının jeolojik ve mineralojik özelliklerine benzer özelliklere sahip Dünya‘daki tek yer olarak kabul ediliyor. Bu çarpıcı benzerlik, bilim insanlarının 2021’de Perseverance keşif aracı Mars‘a inmeden önce Salda Gölü’nün kıyılarını incelemek için akın etmesine neden oldu.
Salda Gölü, 196 metre maksimum derinliğiyle Türkiye’nin en derin göllerinden biri. Gölün kıyıları, mağaralarda ve belirli göl kıyılarında bulunan, magnezyumca zengin bir karbonat minerali olan hidromagnezit tozu ile kaplı. Bu mineralin özellikle antik mikrobiyal yaşam hakkında önemli ipuçları barındırdığı biliniyor.
Batı Washington Üniversitesi’nde gezegen jeolojisi araştırmacısı Brad Garczynski, NASA’nın Earth Observatory‘ye şu açıklamayı yaptı: “Karbonatlar çok önemlidir çünkü mikroorganizmalar, organik maddeler veya geçmişteki mikrobiyal yaşama dair kanıt sağlayan belirli dokular gibi o çevrede var olan her şeyi yakalama konusunda gerçekten iyidirler.”
Salda Gölü’nün kıyılarındaki hidromagnezit muhtemelen mikrobiyal kökenli kayaçlardan, yani “mikrobiyal kalıntılardan” aşınmış durumda. Bu kalıntılar, mercan resiflerine benzeyen ancak mikroorganizmalardan oluşan kaya benzeri tepecikler. NASA’nın Earth Observatory’sine göre, göl hala bozulmamış mikrobiyal kalıntılara ev sahipliği yapıyor, ancak bunlar zamanla parçalanıp kıyıdaki kumlara dönüşecek.
Bilim insanları, NASA’nın Mars Keşif Yörünge aracından alınan verileri kullanarak 2019’da Jezero Krateri’nin batı kenarı boyunca benzer mineraller tespit etti, bu da kraterin bir zamanlar bir göl içerdiğini gösteriyordu. Bu gözlemler, Jezero Krateri’nin içinde milyarlarca yıl önce var olan bir gölün mineral kanıtlarını bulan Perseverance keşif aracı tarafından doğrulandı.
Salda Gölü ve Jezero Krateri arasındaki bir başka ortak nokta ise “delta” olarak bilinen çökelme yapıları. Deltalar, nehirlerin göllere ve diğer su kütlelerine aktığı yerlerde biriken tortul katmanlarıdır. Bu özellikler, suyun Jezero’yu nasıl doldurduğuna dair heyecan verici ipuçları sunuyor ve Salda Gölü’ndeki bu yapıları incelemek, bilim insanlarının Mars kraterindeki belirli konumlara odaklanmalarına yardımcı oluyor.
Bilim insanları, “Salda Gölü’nü ziyaret etmenin harika yanlarından biri, antik Jezero Gölü’nün kıyılarında durmanın nasıl bir his olacağını gerçekten anlamanızı sağlaması.” diyerek bu benzersiz jeolojik laboratuvarın önemini vurguluyor.
Salda Gölü çevresi, 300’den fazla bitki türü ve 30 su kuşu türüne ev sahipliği yaparak, doğa tutkunları ve yürüyüşçüler için popüler bir destinasyon oluşturuyor. Göl, dünyaca ünlü Pamukkale travertenlerine kısa bir sürüş mesafesinde bulunuyor.
