NASA‘nın Juno uzay aracı, Jüpiter‘in uydusu Io‘da bilim dünyasını heyecanlandıran bir keşif yaptı. Başlangıçta sadece Jüpiter’i incelemek için tasarlanan Juno, görev kapsamı genişletildikten sonra gaz devin uydularını da gözlemlemeye başladı. Bu gözlemler sonucunda, Io’nun yüzeyinin ‘ateş püskürten’ devasa lav gölleriyle kaplı olduğu ortaya çıktı.
İtalyan Uzay Ajansı tarafından geliştirilen Jüpiter Kızılötesi Kutup Işıması Haritalayıcısı (JIRAM) sayesinde elde edilen kızılötesi görüntüler, bu olağanüstü manzarayı gözler önüne serdi. Görüntülerde, lav göllerinin kenarlarında 232 ile 732 santigrat derece arasında değişen sıcaklıklarda parlak beyaz halkalar görülüyor. Bu sıcak halkaların etrafını ise eksi 43 santigrat dereceye kadar soğuyabilen daha serin bir kabuk çevreliyor.
Ulusal Astrofizik Enstitüsü‘nden araştırmacı Alessandro Mura, bu keşfin Io’daki en yaygın volkanizma türünü ortaya çıkardığını belirtiyor. Mura’ya göre, bu devasa lav göllerinde magma sürekli olarak inip çıkıyor ve lav kabuğu gölün duvarlarına çarparak kırılıyor.
Araştırmacılar, bu keşfin Io’nun volkanik yapısını anlamak için çok önemli olduğunu vurguluyor. Juno’nun baş araştırmacısı Scott Bolton, “JIRAM, bu işkence görmüş dünyanın nasıl çalıştığını öğrenmek için en değerli araçlardan biri olduğunu kanıtlıyor,” diyor. Bolton ayrıca, Aralık 2023 ve Şubat 2024’teki yakın geçişlerden elde edilen verilerin incelenmesine yeni başlandığını, bu nedenle gelecekte daha fazla keşif beklenebileceğini belirtiyor.
Bu çarpıcı keşif, güneş sistemindeki volkanik aktivite hakkındaki bilgilerimizi genişletirken, gezegenler arası jeoloji araştırmalarına da yeni bir boyut kazandırıyor.
