İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye’nin en köklü eğitim kurumları arasında yer alan Galatasaray Lisesi’ni bir arşiv sergisi ile mercek altına alıyor.
14 Eylül 2018 – 23 Şubat 2019 tarihleri arasında izleyiciyle buluşacak “Batıya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı (1868-2018)” sergisi, mektebin 1868’den bu yana süren nitelikli insan yetiştirme vizyonundan kesitler sunuyor.
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün “Batıya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı (1868-2018)” sergisi, bir eğitim kurumunun nadir rastlanır özerk kurumsallaşma öyküsünde saklı olan ilhamı paylaşma amacı güdüyor. Tevfik Fikret tarafından “Batıya açılan pencere” olarak nitelendirilen mektebin tarihsel öyküsünü ve vizyonunu gözler önüne seren sergi, Galatasaray Üniversitesi Kültür ve Sanat Merkezi Koleksiyonu veGalatasaray Üniversitesi Galatasaray Lisesi Arşivi ile mezunların koleksiyonlarından derlenen fotoğraf, film, efemera ve mektebin farklı dönemlerinde kullanılmış objeler gibi çeşitli orijinal malzemelerden oluşuyor. Serginin küratörlüğünüİzzeddin Çalışlar üstleniyor. Pera Müzesi’nde aynı gün ziyarete açılan ve küratörlüğünü Çelenk Bafra’nın yaptığı “Mektep Meydan Galatasaray” sergisi ise, kuruluşunun 150. yılında on güncel sanatçının bu ikonik eğitim kurumuna bakışını yansıtıyor.
15. yüzyılın sonlarından itibaren İstanbul’a dair kayıtlarda bir saray mektebi olarak adı geçen Galata Sarayı, kentte ibadethaneler dışında işlevi değişmeden günümüze kadar gelebilmiş tek kuruluş olarak öne çıkıyor. II. Bayezid’e dayanan kuruluş hikâyesinden bu yana aynı adla anılan yapılar bütünü, zamanla merkezinde bulunduğu semte de adını verdi. 19. yüzyılın ortalarına kadar saraya ve orduya vasıflı insan yetiştirme amaçlı kullanılan, 19. yüzyılın ortalarından itibaren ise Batılı eğitim standartlarının benimsendiği askeri ortaokul ve tıbbiyeye dönüşen yapı, Fransızca öğretim ve Batı normlarının eğitim sistemine eklemlenmesi gibi öncü denemelere sahne oldu. 1868 yılında Mekteb-i Sultani’ye dönüşen kurum, Avrupa’nın en ileri standartlarına sahip orta öğretim kurumu olarak hayat buldu ve 1871 yılından itibaren verdiği mezunlarla yenilikçi bir eğitim geleneği oluşturdu. Günümüzden 150 yıl önce Mekteb-i Sultani’yle yaşanan dönüşüm, gerek Osmanlı Devleti’nin son döneminde, gerekse 1923 yılında Galatasaray Lisesi adını aldıktan sonra kurumun simgeleşip, öğrenci ve mezunlarına sosyokültürel bir üst kimlik sağlamasına yol açtı. Erken dönemlerinden itibaren kendi mezunları tarafından yönetilmesinin tercih edilmesi, sporun eğitime katılmasının sonucu olarak kulüpleşmeyi teşviki, mezunlar arası ve kurumla ilişkilerin dernekleşerek sürdürülmesi, entegre öğretim arayışları sonucu kurulan üniversite ve ilkokul, sürdürülebilir bir camia dayanışması, genellikle yaşam boyu süren kurumsal aidiyet ve tüm bunların özeti niteliğindeki “Galatasaraylılık” kavramını doğurdu.
Galatasaray Lisesi’nin 150 yıllık serüvenini belgeleyen sergiye kapsamlı bir de yayın eşlik ediyor. Sergi kataloğunda küratör İzzeddin Çalışlar, Emel Engin, Fethi İsfendiyaroğlu, Köksal Bayraktar, Seza Sinanlar, Tarkan Okçuoğlu, Vahdettin Engin, Yıldızhan Yayla, Zeynep Karacan’ın metinlerine yer veriliyor. Galatasaray’ın bir eğitim kurumları bütünü ve bir kültür destekçisi olduğunu belirten küratör İzzeddin Çalışlar, kurumun modern eğitimin ülkemize girişinde ve yaygınlaşmasında öncü olduğunu ve benimsediği eğitim modeli ile birçok eğitim müessesesine örnek teşkil ettiğini vurguluyor. İzzeddin Çalışlar, donanımlı yönetici ve hocaların önderliğinde kurumun bugün, edebiyatçılardan ressamlara, gazetecilerden usta aktörlere, müzisyenlerden akademisyenlere, sanayici ve iş insanlarından siyasetçilere göz kamaştırıcı bir mezunlar portföyüne sahip olduğunu vurguluyor.
“Mektep Meydan Galatasaray” sergisi, kuruluşunun 150. yılında bir eğitim kurumu ve hafıza mekânı olarak Galatasaray Lisesi’ne, yapısından işlevine, mekânından kent içindeki konumuna güncel bir perspektiften bakıyor. Sergi, binanın köklü geçmişine ve okul vasfına referansla isim bulurken, Türkiye’nin sosyopolitik belleğine yerleşmiş kamusal alanlardan biri olan Galatasaray Meydanı ile ilişkisine de atıfta bulunuyor. Çoğu sergiye özel ve yeni üretilen resim, heykel, yerleştirme, fotoğraf, video, ses ve performans gibi farklı mecralardan yapıtları bir araya getiren serginin küratörlüğünü Çelenk Bafra üstleniyor. Sergide Ali Kazma, Antonio Cosentino, Barış Göktürk, biriken (Melis Tezkan ve Okan Urun), Burak Delier, Cemal Emden, Elvan Alpay, Hasan Deniz, Hera Büyüktaşçıyan, Vahit Tuna’nın çalışmaları yer alıyor. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde aynı gün ziyarete açılan ve küratörlüğünü İzzeddin Çalışlar’ın yaptığı “Batıya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı” sergisi ise çeşitli kurumsal ve özel koleksiyonlardan derlenen fotoğraf, film, efemera ve obje gibi orjinal malzemeler ekseninde mektebin tarihsel öyküsünü mercek altına alıyor.
“Mektep Meydan Galatasaray” sergisi 25 Kasım 2018’e kadar Pera Müzesi’nde, “Batıya Açılan Pencere: Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı” sergisi 23 Şubat 2019’a kadar İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde ziyaret edilebilir.
Milliyet Sanat
