Dursun Can Eyüboğlu’ndan “Korkut”

Altı yılda, binlerce kaynak taranarak, yüzlerce kaynak kullanılarak hazırlanmış; başta Türk Dünyası olmak üzere alanında dünyanın önde gelen araştırmacılarının görüşlerine yer verilmiş; Dede Korkut Hikayeleri’nin tarihi, kişileri ve Korkut Ata’nın tarihi, destani, efsanevi kişiliği üzerine tarihi-edebi-kültürel bir araştırma-inceleme. Eser, içerisinde birçok bilgi ve keşfi barındıran, alanında ilk eserlerden biridir.

Dede Korkut Hikayeleri, Oğuzların/Türklerin atalarına dair anlatılar olup, günümüzde de Türk Dünyasının birçok bölgesinde destan, hikaye, efsane, masal türlerinde yaşamaya devam etmektedir. Hikayeler, eski Türklerin devlet kuruşlarını, en parlak dönemlerini, önemli tarihi olaylarını ve devletlerinin yıkılışlarını hikayeleşmiş bir şekilde anlatmaktadır. Dede Korkut Hikayeleri, Türk tarihinin çeşitli dönemlerinde ortaya çıkmıştır: En eski devirlerde (Deli Dumrul, Tepegöz); Saka-Hun-Kanglı-Usun döneminde (Boğaç Han, Kanlı Koca/Kan Turalı, Kazılık Koca/Yigenek, Uşun Koca/Egrek-Segrek, Uruz); Göktürk-Türgiş döneminde (Dede Korkut, Bayındır Han, Salur Kazan, Bamsı Beyrek, Emren). Hikayelerin en eskisi 4000-5000 yıllık, en yenisi 1300 yıllıktır. Korkut (Dede Korkut/Korkut Ata), Oğuzların/Türklerin atası, bilgesi, ozanı, aksakalı, kamı/şamanı, ereni/evliyası, toplumsal önderidir; bugün onun adıyla bilinen, Türklerin atalarına ait destanların derleyicisi, anlatıcısı, kullandığı etkili ve zengin dili sayesinde günümüze kadar ulaşmasında büyük bir payı olan kişidir.

 Göktürk-Türgiş dönemi, Türk tarihi, dili, edebiyatı, kültürü için önemli bir dönemdir. Bu dönemde, Türklerin anayurtları Orta Asya’da, doğuda Türk dilinin ilk yazılı eserleri olan Eski Türk Yazıtları dikilirken, batıda Türk dilinin temel sözlü eserleri olan Dede Korkut Hikayeleri oluşuyordu. Elinizdeki bu eser, tarihsel veriler, bilgiler, anlatılar, kaynaklar ışığında; Dede Korkut Hikayeleri’nin tarihi bağlarını; kahramanların tarihi kişiliklerini; tarihi, destani, efsanevi birçok tabakaya sahip olan Korkut’un bu dönemde yaşadığını; soyu, ailesi, doğumu, yaşamı, bilge-manevi-ozan kişiliği, hikayeleri, kopuzu, bineği, ölümünü, kısacası Korkut’un tüm yaşamını bir bütün olarak ortaya koymaktadır.

Yazar bu eserinde, tarihi veriler, yazılı ve sözlü kaynaklar, son araştırmalar ışığında Dede Korkut’un izini sürerken, okuyucusunu, Dede Korkut’un Orta Asya’daki tarihi ve coğrafyasında, uçsuz bucaksız engin bozkırlarında, zirveleri karlarla kaplı heybetli dağlarında, şırıl şırıl akan coşkulu ırmaklarında, yemyeşil çimenlerinde, çiçekler açmış kırlarında, masmavi gökyüzünün altında, ırmak boylarında kurulmuş çadır evlerinde, yerden yere serilmiş halı ve kilimlerinde, kurulmuş ziyafet sofralarında, içilen kımızlarında, insanı alıp götüren kopuz sesinde, ak sakallı babaların ve ak pürçekli anaların, genç yiğit delikanlıların ve elleri kolları süslemeli güzel genç kızların, oradan oraya koşuşturan çocukların ve beşikteki bebeklerin yanında, efsanevi kahramanlarla birlikte at sırtında dört nala, zaferlerle, tarihle, coğrafyayla, dille, edebiyatla, destanlarla, hikayelerle, efsanelerle, kültürle, sanatla, müzikle, Dede Korkut’la dolu destansı bir yolculuğa çıkarıyor…