Dünyanın Öğrenmesi En Kolay Enstrümanı: Air Guitar

Rock müzik ya da elektro gitarın baskın şekilde yer aldığı herhangi bir şarkıyı dinleyen herkes müziğe kendini kaptırıp coştuğunda eline mutlaka görünmeyen bir gitar ve pena almıştır. Bu istemsiz hareketler bir dans mıdır yoksa kendinden geçme hali midir orasını bilemiyorum ama müziksevere sonsuz bir haz verdiğine eminim, en azından ben Air Guitar çaldığımda o şekilde hissediyorum.

Yurt dışında popüler kültürün öğelerinden biri olan ve komedi dizilerinden gençlik filmlerine birçok ortamda karşımıza çıkan Air Guitar’ı yani havada, hayali, varolmayan bir gitarı çalmayı kimin yarattığını araştırdığımda genelde Joe Cocker isminde buluşuluyor. 2017 tarihli “Mad Dog With Soul” belgeselinde de bahsedildiği gibi Joe Cocker’ın 1969 Woodstock festivalinde sahne alırken “with a little help from my friends” şarkısına giriş sırasında havada piyano ve gitar çalarmış gibi yaptığı pandomim bir milat kabul ediliyor.

1860’larda “müzikal pandomim” terimi havada müzik aleti çalma taklidi yapanlar için kullanılsa da o zamanlar bu hareketler aslında bir akıl hastalığı olarak görülürmüş. (Allah allah, deli mi bunlar ne?) 1930’larda fonogramın yaygınlaşmasıyla “gölge kondüktör” hareketleri baş göstermiş. Eh tabii o yıllarda henüz elektro gitar çok popüler değilken, orkestra şefleri birer rock star konumundalarken, insanların da havada şef taklidi yapmaları gayet normal. Sanıyorum en bilineni Ukrayna asıllı ünlü Amerikalı oyuncu ve komedyen Danny Kaye’in 70’lerin sonunda yapmaya başladığı olan orkestra şefi parodileri belki de bu dönemin bir yansımasıdır. (Belki de Komik Şef karakterini Tom ve Jerry’den ilham almıştır? Bölüm 52 / Yıl 1950) Danny Kaye hiç bir eğitim almadığı halde orkestrayı o kadar tutkulu yönetirmiş ki baş kemancı ve NY Filarmoni’nin müzik direktörü Zubin Mehta bir röportajda “Onun mükemmel bir ritm anlayışı var, hem de hepimizden iyi “ demiş. İşte aynı tutku Air Guitar yarışmalarında jürinin verdiği puanlara doğru akor basmaktan daha çok etki ediyor.

Air Guitar’ın bilinen ilk yarışması 1978 yılında Florida Eyalet Üniversitesi’nde yapılmış. Ünü 80’lerde Amerika ve İsveç’te yapılan başka yarışmalarla artmaya devam etmiş olsa da bunu uluslararası boyutta bir yarışmaya dönüştürme fikrini ilk defa eyleme geçirenler ise tahmin edeceğiniz ülke olan ABD’den değil! Air Guitar World Championships adı verilen organizasyon ilk defa 1996 yılında Finlandiya’nın Baltık Denizi sahilinde küçük bir şehir olan Oulu’da düzenlenmiş. Hatta başlangıcı kasabanın güzel sanatlar fakültesi öğrencilerinin Finlandiya’nın en iyi müzik videolarını seçip ödüllendirmek amacıyla düzenledikleri Oulu müzik ve video festivaline espri olsun diye eklenen bir aktiviteye dayanıyormuş. İlk yıllarda sadece yerel katılımlarla yapılırken 2001 yılında Avrupa’nın farklı ülkelerinden yarışmacıların da katılımıyla sahiden uluslararası bir etkinliğe dönüşmüş. Bu toplu etkinlikler ve birliğe üye olan ülkelerden dünya finaline gidecek katılımcıları belirleyen seçmeler yavaş yavaş çoğalmış hatta bazı filmlere ilham vermiş. Bunlardan en bilineni de Amerikalıların 2003 yılında ilk kez katıldıkları bu organizasyona gidecek yarışmacılardan ikisinin  hikayesini anlatan “Air Guitar Nation” adlı belgesel (https://www.imdb.com/title/tt0799915/)

Bitmedi! 2019’da patlattığım son bomba ise şöyle; DHL firmasının 50. Kuruluş yılı ve “Summer Of 69” sloganı bağlantısını kullanarak Bryan Adams’ın dünya turnesinin lojistik sponsoru olması şerefine dünya çapında bir Air Guitar yarışması düzenlendi. Ödül olarak Bryan Adams konserine uçak ve otel bileti, tanışma fırsatı, ayrıca DHL için özel üretilmiş bir Gibson ES-235 gitar konuldu.

Bu büyük bir fırsattı, ama öyle evde pijamayla falan çekilmiş değil, çok esaslı bir video olmalıydı. Bir kaç hafta sonra geleneksel doğum günü partim olacaktı, bu iyi bir fırsattı ve partide bir numara çevirebilirim  diye düşündüm. Nitekim 25 Ekim 2019 ‘da yaptığım doğum günü partimde sahneye fırlayıp davetlilere bu durumu anlattım, sergilediğim şovu cep telefonlarıyla çekip videoları bana göndermelerini istedim. İşte bu görüntülerden bir bölümünü montajlayıp son anda yarışmaya yetiştirdim. Tüm dünyadan 1000’e yakın katılımla Summer of 69 şarkısıyla çekilmiş Air Guitar görüntüleri DHL in Motion web sitesine yüklendi ve Bryan Adams tek tek videoları seyredip kazananı seçecek diye nefesler tutulup beklenmeye başlandı. Bu arada Bryan Adams bu turne kapsamında İstanbul Ataşehir’deki Ülker Arena’da 16 Kasım’da konser verecek ve ben de gitmeyi düşünüyorum, ama müzisyenlere her an bir konser veya ekstra iş gelebileceği için de bilet alamıyorum. (Hem de belki o tarihe kadar zaten yarışmayı ben kazanacağım, neden olmasın?) Videoları seyrederken bir bakacak Bryan “aaa bu kişi Türkiye-İstanbul’danmış ve çok iyi çalıyor, e bizim konserimiz yok mu zaten İstanbul’da? Verelim gitarı buna bitsin gitsin işte, zaten fakir ülke” diyecek, DHL de iki kişilik gidiş dönüş uçak biletinden ve otel masrafından tasarruf edecek, Ülker Arena’da ödül gitarı bana verecekler, üstüne konseri de seyredeceğim diye fanteziler üretiyorum kafamda.

Nitekim o güne grubum Rapsodi ile bir düğün işi geldi. Düğün Ataşehir’de dediler, vay be dedim. Navigasyona baktığımda ne göreyim otel ve konser salonu arası neredeyse 500 metre değil mi? Yine vaay be dedim. Otele girdiğimde de Bryan Adams’ın bu otelde kaldığını duymayayım mı! Vaaay bee dedim ve işte o anda beynimde bir kıvılcım parladı! Açıkçası kafamda çabucak yaptığım planım şuydu; Lobide takılınacak, Bryan Adams konser için otelden çıkarken fotoğraf çektirme bahanesiyle yanaşılacak ve selfi çekiyormuş gibi davranıp hızlı bir şekilde telefondan yarışmadaki performansımın ucu seyrettirilecek, sonra da “Ne tesadüf değil mi ha ha haaa! Don’t forget the drummer guy from Istanbul!” pekiştirmesiyle kafasında yer edip kesinlikle birinci olunacak. Hayaller böyleyken kader ağlarını farklı biçimlerde örüyormuş halbuki. Bizim alt salondaki davul soundcheckimiz uzadıkça uzadı. Ben davulla uğraşırken işini bitirip lobiye kahve içmeye çıkan şefimiz Doğan Kospançalı aradı ve “He he, oğlum Bryan önümden geçiyor” deyip “hello sir” ve yankılanan topuk sesleri arasında sesi uzaklaşırken zaten cızırtılı olan bağlantımız koptu. Programdan önce birlikte yemek yerken bana gösterdiği zoomla çekilmiş bulanıkça Bryan Adams fotoğrafına  ekşi bir gülümsemeyle baktım, dünyaya açılma fırsatım çok kötü kaçmıştı.

Efsane Air Guitar Yarışması Tekrar Başlıyor

Ülkemizde epey zamandır yapılmayan Air Guitar yarışması 90’lardan beri mümkün olan her yıl farklı bir içerikle düzenlediğim, müzisyen dostlarımla sahneyi paylaştığım “Davulcunun Doğum Günü Partisi”nde yeniden sevenleriyle buluşacak. Eğer bu yazıyı okuduktan sonra içinizdeki hayali gitarist uyandıysa ve ödüllü Air Guitar yarışmasına katılmak isterseniz önce yatay formatta 90 saniyeyi geçmeyecek bir görüntü çekmeniz gerekiyor. Sevdiğiniz bir şarkının her hangi bir bölümü üzerine yapacağınız yaratıcı şovu bir filtre, yazı veya dijital efekt eklentisi olmadan kaydedip [email protected] adresine göndererek yarışmaya katılabilirsiniz.