Büyük Göller’in 300 milyon yıllık sırrı çözüldü

Houston Üniversitesi araştırmacıları, dünya tatlı su rezervinin beşte birini barındıran Büyük Göller'in oluşumunda Cape Verde sıcak noktasının rolünü ortaya çıkardı.

0
Bu görsel, ChatGPT'nin DALL-E modeli kullanılarak bilimsel bir açıklamaya dayanarak oluşturulmuştur. Görselin içeriği, Pangaea döneminde Cape Verde hotspot'unun hareketini ve Büyük Göller'in oluşum sürecini açıklayan bilimsel makalelere ve mevcut bilgilere dayanmaktadır.

Bilim dünyası, Kuzey Amerika’daki Büyük Göller‘in oluşumuna dair çığır açıcı bir keşfe imza attı. Yeni araştırmalar, günümüzde dünyadaki tatlı su kaynaklarının yüzde 21’ini barındıran bu devasa göl sisteminin, beklenenden çok daha eski bir jeolojik hikâyeye sahip olduğunu ortaya koydu.

Houston Üniversitesi‘nden sismolog Dr. Aibing Li ve ekibinin Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan araştırmasına göre, Büyük Göller’in oluşumu 300 milyon yıl öncesine, henüz Kuzey Amerika kıtasının bile var olmadığı zamanlara dayanıyor.

“Bu sürecin başlangıcında sıcak nokta vardı” diyen Houston Üniversitesi’nden sismolog Dr. Aibing Li, günümüzde Orta Atlantik’teki Cape Verde adaları altında bulunan sıcak noktanın, milyonlarca yıl önce Büyük Göller’in bulunduğu bölgenin altında yer aldığını belirtti.

Önerilen sıcak nokta izini kırmızı ile gösteren bir harita. (Resim kredisi: Tao ve diğerleri, 2024, CC BY 4.0'dan uyarlanmıştır)

Araştırma ekibi, bölgedeki yer kabuğunda deprem dalgalarının yatay ve dikey yönlerde farklı hızlarda hareket ettiğini gösteren “radyal anizotropi” adı verilen bir olguyu tespit etti. Bu keşif, sıcak noktanın varlığının kanıtı olarak görülüyor.

Araştırmacılar, sıcak noktanın yaklaşık 300 ila 225 milyon yıl önce, kıtalar henüz Pangea süperkıtasının parçasıyken, bugünkü Superior Gölü‘nün altında bulunduğunu belirledi. Kıtasal hareketler sonucunda sıcak nokta, Huron Gölü ve Kuzey Erie Gölü‘nün altından geçerek, yaklaşık 170 milyon yıl önce denize doğru ilerledi.

Bu antik sıcak nokta, milyonlarca yıl boyunca bölgedeki yer kabuğunu ısıtıp genişleterek topografyada çöküntüler oluşturdu. Buz Çağı’nda buzulların bu çöküntüleri daha da derinleştirmesiyle, bugünkü göllerin temel yapısı şekillendi. Buzulların erimesiyle oluşan sular, bu çukurları doldurarak günümüzdeki Büyük Göller sistemini meydana getirdi.

Önceki İçerikAltın Küre’de “The Brutalist” ve “Emilia Pérez” Rüzgârı
Sonraki İçerikİrfan Güney’den yeni eser: Döngü
Abone Olun
Bildir
guest
0 Yorum
Eskiler
En Yeniler Beğenilenler
Inline Feedbacks
View all comments