Daisy Miller / Aşkın Özgür Olmayı Seçen Kadınla İmtihanı

Kim ne söylerse söylesin edebiyatta klasik hikaye anlatıcılığını seviyoruz. Belki de edebiyatı edebiyat yapan en önemli özellik bu olduğu için. Bununla beraber edebiyatta klasik anlamda akan veya bazı engellerden dolayı akamayan ilişkileri de (yani aşkları da) seviyoruz. Bu tipte hikayelerde kadının rolü her zaman daha önemli. Kadının önemli olmadığı bir hikaye düşünebilir misiniz zaten; ben düşünemiyorum. İlişkilerin dinamik unsuru olan kadın elbette edebiyata yansıyan eserleri de etkiledi. Bunlardan biridir Daisy Miller ve çok tartışılmıştır. Hem konusu itibariyle hem de kadın karaktere biçilen rol ile sayısız tartışmanın konusu olan Daisy Miller tartışma ne şekilde sonlanırsa sonlansın 19. Yüzyıl edebiyatına damgasını vurmuş bir eser.

İthaki Yayınları tarafından yayınlanan bir Henry James kitabı olan Daisy Miller hikaye anlatıcısının erkek olması ve Daisy’nin son derece hoppa bir kız olarak tanımlanması dolayısıyla birçok eleştirinin gölgesinde kalarak günümüze kadar ulaşmış bir eserdir. Fakat ne olursa olsun 19. yüzyılın en önemli yazarları arasında gösterilen Henry Miller’ın en önemli eseridir Daisy Miller hiç şüphesiz. 1843 doğumlu Amerikan asıllı İngiliz yazarın neredeyse tüm eserleri hikayelerin elverişli olmaları açısından sinemaya uyarlanmıştır. Daisy Miller’da bunlardan biriydi.

Özgürlüğüne Düşkün Bir Kadın

Hikaye 19. Yüzyıl’ın sonunda Avrupa’da geçmektedir. Daisy Miller İsviçre’nin küçük kasabası Vevey’de şehrinde bir otelde Amerikalı genç bir kadın olarak Winterbourne’nun karşısına çıkar. Bu karşılaşma özellikle Winterbourne’un, Daisy’ye kapılmasına sebebiyet verir. Tabii ki Daisy de bu zengin asilzadeden hoşlanır fakat özgürlüğüne o kadar düşkündür ki; Winterbourne’un kollarına kendini hemen bırakmaz. Aslında hiçbir zaman bırakmayacaktır ve bu durum her şeyi çok çabuk ve hızlıca elde eden Winterbourne’un canını sıkmasına sebebiyet verir. İki karakter arasında sınıfsal çatışmalar da söz konusudur fakat Henry Miller bu çatışmaları fon olarak kullanır. Roman boyunca Winterbourne’un aşkına karşılık Daisy’nin özgürlüğü ve bu yönde takındığı tavır yazar tarafından daha fazla işlenir. Çünkü o günün kadın normlarına uygun değildir Daisy Miller.

“Daisy Miller’ın yaptığı çıkarımlar mantıksal tutarlılıktan yoksundu ama söylemek istediği her şey için muhakkak bir kılıf buluyordu. Şatodaki dolambaçlı geçitlerde ve kabaca oyulmuş mazgallarda dolaşırken genç adama; kendisi, ailesi, geçmişi, zevkleri, alışkanlıkları ve gelecek planları hakkında ani sorular sorup kendi hayatındaki benzer yanları söylemek için bin bir türlü bahane uyduruyordu. Bu büyüleyici varlık; kendi zevklerini, alışkanlıklarını ve gelecek planlarını en ayrıntılı ve gerçekten de en hoş şekilde anlatmaya hazırdı.”

Bu büyüleyici varlığın, Winterbourne’un gözünde masumiyetin sembolü olan bu kadının başka erkeklerle gezmesi ve onlara karşı flörtöz tavırlar takınması kabul edilemezdi. Winterbourne bu yüzden Daisy’den uzaklaşacak; Vevey’de başlayan aşk, Roma’da Daisy’nin vereme yakalanmasıyla son bulacaktı. Daisy Miler’ın ölümü normların dışına çıkan bir kadın için biçilmiş kaftandır.

Konu Aşk Mı Yoksa Cinsiyetçi Yaklaşım mı?

Hikaye bir aşkı konu alsa da, Daisy Miller “Büyüleyici varlık!” olarak nitelendirilse de Antik Yunan çağından günümüze kadar gelen kadını belli bir norm çerçevesinde tutma, ahlak tanımını yalnızca kadına yükleme ve kadını özgür olma zevkinden yoksun bırakarak kutsallaştırma mevzuları romanın asıl konusu olarak karşımıza çıkmakta.

Daisy Miller ile ilgili patlak veren tartışma ve Henry Miller’ın bu konuda çokça eleştirilmesi tam da bu noktada önem kazanıyor. Miller cinsiyetçi bir yazar mıydı ve canı özel hayatında kadınlar tarafından çok yandığı için mi böyle bir roman yazdı bilemiyoruz tam olarak fakat Daisy Miller edebiyat karakterleri arasında özgür kadın karakter olarak dimağımıza kazınalı çok oldu. Sırf bu yüzden bile Daisy’yi tanımalı; Daisy Miller romanını mutlaka okumalısınız.

Aynur Kulak