NASA‘nın Global-scale Observations of the Limb and Disk (GOLD) uydusu, Dünya’nın iyonosferinde beklenmedik ve gizemli yapılar tespit etti. Bu keşif, bilim insanlarını şaşırtırken, atmosferimizin sanılandan daha karmaşık olduğunu gösteriyor.
GOLD uydusu, 2018’den beri Dünya’nın iyonosferini inceliyor. İyonosfer, gezegenimizin atmosferinde radyo sinyallerinin uzun mesafeler boyunca seyahat etmesini sağlayan elektriklenmiş gaz katmanıdır. Normalde gündüz yoğunlaşıp gece seyrelen bu katman, güneş fırtınaları ve büyük volkanik patlamalar gibi olaylardan etkilenebiliyor.
Ancak son gözlemler, bilinen bu etkilerin ötesinde ilginç bulgular ortaya koydu. GOLD, herhangi bir güneş fırtınası veya volkanik aktivite olmadığı halde iyonosferde X şekilli yapılar tespit etti. Colorado Üniversitesi’nden araştırmacı Fazlul Laskar, “Bu, jeomanyetik sessiz koşullar altında beklenmedik bir özellik,” diyerek durumun olağandışılığını vurguladı.
Buna ek olarak, uydu yaklaşık 643 kilometre gibi kısa bir mesafe içinde birbirine zıt yönlerde C şekilli kabarcıklar gözlemledi. Bu durum, üst atmosferdeki rüzgar desenlerinin sanılandan çok daha karmaşık olabileceğini gösteriyor.
Bu keşifler, alt atmosferdeki olayların iyonosferi, aşırı güneş olayları veya volkanik patlamalardan daha fazla etkileyebileceğini düşündürüyor. Bu da atmosfer dinamiklerinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Araştırmacı Deepak Karan, bu bulguların önemini şöyle açıklıyor: “Eğer plazmada bir girdap veya çok güçlü bir kesme meydana gelmişse, bu o bölgedeki plazmayı tamamen bozacaktır. Böyle güçlü bir bozulmayla sinyaller tamamen kaybolacaktır.” Bu durum, radyo ve GPS sinyallerini etkileyebilecek potansiyel sonuçlar doğurabilir.
NASA, bu gizemli yapıların nedenlerini anlamak için çalışmalarını sürdürüyor. Ayrıca, yakın zamanda gerçekleşen güneş tutulmaları sırasında yapılan APEP (Atmospheric Perturbations Around The Eclipse Path) projesi gibi ek araştırmalar da devam ediyor. Bu çalışmalar, iyonosferin davranışını daha iyi anlamaya ve gelecekteki uzay hava tahminlerini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Bu keşifler, Dünya’nın atmosferinin hala keşfedilmeyi bekleyen birçok sırrı barındırdığını gösteriyor. Bilim insanları, bu yeni bulgular ışığında atmosfer modellerini güncellemeye ve iyonosferin karmaşık dinamiklerini daha iyi anlamaya çalışıyor.
