Yeni Çıkan Kitaplar (Mayıs 2024)

Baharın son demlerinde, Mayıs 2024’te yeni çıkan kitapları sizler için derkedik. Türkçe edebiyat ağırlıklı olarak öykü ve roman türündeki eserlerden oluşsa da anı – biyografi ve deneme kitapları bu yaza damgasını vuracak gibi duruyor. Çeviri eserlerimizde ise fantastik türünün önde gelen yazarlarının kitapları Türk okuyucularıyla buluşuyor. Yanı sıra dünya edebiyatında bilimkurgu romanları da göze çarpıyor.

İlk kitabı Önce Dağlar Kar Tuıtacak, 2018 Yaşar Nabi Nayır Öykü Ödülü’ne layık görülen, ikinci  kitabı Telaş Bandosu ile 78. Yunus Nadi Öykü Ödülü’nün sahibi olan Semih Öztürk yeni kitabı Kırık Rahvan‘da birbirine teyellenen öyküler anlatıyor. Kahramanları öyküden öyküye gezdikleri gibi, bazen İstanbul’un karlı bir gecesinde, bazen bal karıncalarının yarıştırıldığı bir hamamın en izbe köşesinde, kuş uçmaz kervan geçmez bucaklarda da dolaşıyorlar. Ama hiç aceleleri yok, üç günlük dünyanın iki gününü oyalanarak geçiriyorlar! Okuru da bu büyülü dünyanın içine çabucak çekiyorlar…

Gürsel Korat, Kapadokya Dörtlüsü’nün ilk adımını otuz yıl önce Zaman Yeli ile atmıştı. İkinci adımda Güvercine Ağıt (1999) ve üçüncü adımda Kalenderiye (2008) romanlarıyla derin Anadolu’nun katmanlarını yavaş yavaş ve sabırla araladı. Yazar, edebiyatımızda büyük ses getiren ödüllü bir roman serisini, Dönüyor Zaman’la tamamlıyor. Geçmişteki anlara ve insanların yaşamlarına özgün bir kavrayışla yaklaşan bu romanlar, Anadolu’nun yedi yüz yıllık tarihini, bir sanatçının sezgisiyle yeniden inşa ediyor.

Dönüyor Zaman, fırtına sonrasında ortaya çıkan bir mağarada iki gün içinde yaşanan olaylarla açılır: Palancı Emin’in hazine bulmak için daldığı bu dehlizlerde otuz yıldır donmuş bir tarih öylece durmaktadır. Orada Kuvvacıların, kadın çetecilerin, muhacirlerin, mübadillerin, Birinci Dünya Savaşı’nın ve Milli Mücadele kaçaklarının anıları vardır. Romanda ayrıca Yunan iç savaşı, köy enstitülü öğretmenler, Bombay’da esir düşenler, Kore’de yitirilen askerler ve geçmişi araştıran sanat tarihçileri de kendilerine bir yer bulurlar.

Fantastik edebiyatın kraliçesi Nazlı Eray’dan sarsıcı bir metafor-roman!
Geride bırakılmış uzun, renkli bir hayatın acı-tatlı hatıraları, bu romanda adeta büyülü bir mercekten süzülerek bir müsveddeye giriyor. Hayatımın Müsveddesi’nde, geceleri yazılıp sabahları okunamayan tomarlara karalanmış anılar, düşler, hayaller, buruk ama cümbüşlü bir geçit yapıyor. Nar tanesindeki şehirler, kahkahalarla dolu bir cenaze, güvercine dönüşüp uçan apartman kapıcısı Mösyö Hristo, öldükten sonra ruh çağırma seanslarında işe başlayan Ali; hatta Pirandello, Paganini ve Cahide Sonku, kahramanımızın müsveddelerinde buluşuyor.

Ovada Paldır Küldür ile Fakir Baykurt Öykü Ödülü’nü, Annem Gittiğinden Beri Çiçek Ekmiyoruz Bahçeye romanıyla da Vedat Türkali Roman Ödülü’nü kazanan Mustafa Orman, edebiyat yolculuğuna devam ediyor. Ev Öldü Ben Ağaçları Seyrettim, hayatın akışında saç örgüsü gibi birbirine bağlanan öyküleri barındırıyor. Ödüllü yazar Mustafa Orman’ın kaleminde ölümü anlamaya çalışanların, kaçakçıların, sınırı gizlice geçenlerin, yoklukla terbiye olanların, askere oğul gönderip de geri alamayanların, gözaltında kaybedilenlerin, yolculukların, umutsuz ama sadık âşıkların ve bir otobüs camında hızla kayan manzaraların öyküleri hayat buluyor. Fonda sürgit devam eden yas havası, buruk kavuşmaların da altını çiziyor.

1970’li yılların Ankara’sında başlayan, araya giren sürgün yıllarıyla pekişen, gücü asla eksilmeyen bir dostluk: Zülfü Livaneli’yle Erdal Öz’ün dostluğu. Edebiyat tutkusunu paylaşan iki gençten biri dünya çapında bir müzisyene evrilirken, diğeri Türkiye’nin en önemli yayıncılarından biri haline geliyor; badireler atlatıyorlar, yalnız kalıyorlar ama asla yılmıyorlar. Yıllar içinde de eşine az rastlanır bir dayanışmanın mimarları oluyorlar.

Sazın Teli Koptu, Livaneli-Öz dostluğunun anılarla, mektuplarla, söyleşilerle, yazılarla kurulmuş hikâyesi olduğu kadar, Türkiye ve Avrupa için bir dönem panoraması da sunuyor.

İlk iki kitabında yakaladığı özgün dil ve zengin öykü dünyasıyla çağdaş edebiyatımızda haklı bir başarıya ulaşan Mevsim Yenice, üçüncü öykü kitabı Fil Gözü’nde spot ışığını karanlığa tutuyor. Öykülerin her birinde özenle kurduğu farklı atmosferle boşluğu doldurup karaktere dönüştürüyor. Boşlukta sürüklenen, boşlukla yaşamayı öğrenen ya da hayatındaki boşlukları doldurmaya çalışan insanların öykülerini anlatıyor. Ortaya çoğumuz gibi, kendilerine söyleyecek çok şeyleri olan ama kulak vermeye mecalleri kalmayan kişiler çıkıyor.

Fil Gözü, kayıp parçalara aldırmadan yapbozu tamamlamaya çalışanların kitabı.

Şu Yağmur Bir Yağsa, Bir Kırık Segâh ve Yok Yolcu adlı kitaplarıyla Antalya Edebiyat Günleri İlk Öykü Ödülü, Haldun Taner Öykü Ödülü, Sait Faik Hikâye Armağanı ve Yunus Nadi Öykü Ödülü’ne layık görülen Kâmil Erdem, yeni öykü kitabı O Sonbahar, O Kış ile edebiyatta açtığı derin yatakta akmaya devam ediyor.

Varışsız yollar, yok yolcular, yarım kalan yarınlar, kırık segâhlar, acı ve kahır dolu bir geçmişten süzülerek gelen zamanın ağır aktığı deltalar… Kâmil Erdem her öyküsüyle, anlatılması zor bir tarihe şerh düşüyor; bir ülkenin tarihinin, akıntıya direnirken parçalanan hayatların, unutturulmak istenenlerin kaydını tutuyor. Dil bu anlatılarda safını hiç terk etmiyor; tanımlanması zor olanın dile gelmesi için kendine has çağıltısıyla akarken okurlara bellek, dil ve edebiyat arasındaki ilişkiye dair de verimli düşünme alanları açıyor.

Alman fantastik edebiyatının saygın yazar ve çizerlerinden Paul Scheerbart (1863-1915); roman, öykü ve dramalarında genellikle zaman ve mekân sınırlarını zorlayarak okurlarını büyüleyici bir yolculuğa davet eder. Nevi şahsına münhasır yazarın çokyönlü eserleri; özgünlük, deneysellik, absürtlük ve mizah özellikleriyle öne çıkar. Liwûna ile Kaidô (1902) yazarın öykü geleneğinde önemli bir kilometre taşıdır. Güncelliğini halen koruyan bu öyküde Kaidô, çiçek yağmurlarının, bulutların, yıldızların arasından uçarak süzülürken Liwûna ile tanışır ve onun rehberliğinde fantastik bir dünyaya adım atar. Liwûna, onu parlak yıldızların ve ateş fırtınalarının arasından hayallerin renkli diyarına, dev yıldızların tapınağına götürerek muazzam bir serüvenin içine çeker. “Muazzam”a olan tutkusu ve onu arayışıyla her adımda büyüyen Kaidô, Liwûna’yla birlikte özlemin köklerini keşfeder. Dünyaya Paul Scheerbart’ın fantastik çiçek dürbününden bakmak isteyenler için…

İngiliz yazar Barry Pain, daha çok mizahi yazılarıyla tanınsa da, uzun kariyeri boyunca birçok korku öyküsü ve romanı da kaleme almıştır. 1901’de yayımlanan Karanlıkta Öyküler, ışığın bir yolunu bulup nadiren sızabildiği on öyküden oluşur. H. P. Lovecraft’ın Cthulhu evreninin önemli parçalarından “Kapının Önündeki Şey” adlı öyküsüne ilham kaynaklığı eden “Ölmeyen Şey” de bunların arasındadır. Karanlıkta Öyküler, ünlü ve başarılı editör Selahattin Özpalabıyıklar çevirisiyle dilimizde.

Orta sınıf hayatına dair keskin gözlemleriyle tanınan Richard Yates, “Huzuru Bozmak”ta Soğuk Savaş fonunda gelişen bir arayış ve kayboluş hikâyesi anlatıyor.

John Wilder Amerikan Rüyası’nı gerçekleştirmiş olduğuna dair işaretlerle çevrilidir: İyi para kazandıran bir iş, sevgi dolu bir aile, güzel bir ev. Ancak bu parıltılı yüzeyin altında ters giden bir şeyler vardır. Düşledikleriyle gerçeklik arasındaki mesafe açıldıkça Wilder içinde büyüyen öfkeyi bastırmak için gizli ilişkilere, alkole ve başka türlü bir yaşam sürme hayallerine sığınır. Ama yıllar içinde kurulmuş hassas dengeler bir kez bozulmayagörsün, geriye dönmek hiç kolay değildir.

Bilimkurgu edebiyatının temel taşlarından biri kabul edilen Daniel F. Galouye’nın 1964 tarihli kült romanı Simülakron-3 edebiyatta sanal gerçekliğin ilk temsillerinden biridir. Ünlü Alman yönetmen Rainer Werner Fassbinder tarafından Welt am Draht (1973) adıyla televizyon filmine uyarlanan bu kült roman aynı zamanda da başta Matrix (1999) olmak üzere bilimkurgu dalında birçok esere esin vermiştir.

Kamuoyu araştırmalarının önüne geçmek amacıyla tasarlanan sanal şehir gerçeğe öyle yakındır ki sakinleri yaşadıkları hayattan en ufak bir kuşku duymaz.

Bu dünyayı tasarlayan ekipten biri olan Douglas Hall, önce önemli bir bilim insanının ölümü, ardından da yardımcısının gizemli bir şekilde ortadan kaybolmasıyla şiddetli bir tedirginlik yaşar. Olayların peşini bırakmayan Douglas çok geçmeden dehşet verici gelişmelerle yüz yüze gelir. Akıl sağlığını kaybetmemek içinse önce yaşadıklarının içyüzünü, yani bir simülasyonun içinde olup olmadığını öğrenmelidir.

Brandon Sanderson, Fırtınaışığı Arşivi ve Sissoylu ile paylaştığı Kozmer evrenini yeni ve bağımsız bir romanla genişletiyor.

Okyanusun ortasında, bir kayanın üzerinde yaşayan bir kız vardı.
Bu öyle hayal ettiğiniz gibi bir okyanus değildi.
Kaya da hayal ettiğiniz gibi değildi.
Lakin kız belki hayal ettiğiniz gibiydi…
tabii onu anlayışlı, tatlı dilli ve fincan toplamaya
fazlasıyla düşkün biri olarak hayal ediyorsanız.

Fantastik edebiyatın başarılı isimlerinden Steven Erikson, Malazan Yitikler serisinin beşinci kitabı Gece Yarısı Gelgitleri ile Türk okurlarıyla buluşuyor.

Onlarca yıl süren savaşların ardından, Tiste Edur kabileleri sonunda Bağcı Kral’ın yönetimi altında birleşmişti. Ancak barış korkunç bir bedel karşılığında elde edilmişti: Amacı en iyi ihtimalle şüpheli, en kötü ihtimalle ölümcül olan gizli bir güçle yapılan anlaşma…

Güneyde ise yayılmacı Lether Krallığı daha az medeni gördüğü tüm komşularını açgözlülükle yutmuştu. Tiste Edurlar hariç hepsini. Yedinci Sonlanış adı verilen kadim bir kehanete inanan Letheriiler, imparatorluklarının yeniden doğuşunu arzularken bakışlarını Tiste Edur’un zengin topraklarına dikmişlerdi. Kabilelerin ya altının ezici ağırlığına ya da kılıcın ucundaki katliama teslim olması kaçınılmaz görünüyordu.

Tüm bu gerginliğin içinde iki taraf açısından çok önemli görülen bir antlaşmanın görüşmeleri yaklaşırken, bilinmeyen kadim güçler uyanacaktı. Hem Letheriiler hem de Tiste Edurlar arasındaki mücadele, çok daha derin ve ilkel bir savaşın soluk bir yansımasından ibaret hâle gelecekti. Oysaki temelinde ihanetin hâlâ kanayan yarasının ve intikam arzusunun yattığı bir yüzleşmeydi bu..

Richard Powers, bilişim teknolojilerinin primitif hâllerinin büyük bir atılımla aşıldığı 20. yüzyılın sonlarına doğru yazdığı beşinci romanı Galatea 2.2’de, nöral ağlardan oluşan bir yapay zekâ programını, İngiliz Edebiyatı kanonundan gireceği sınavı kazanacak kadar geliştirmeye çalışan romancı Richard Powers’ı anlatıyor. Dört romanı yayımlanmış, mezunu olduğu ve ilk aşkını bulduğu üniversiteye yıllar sonra misafir akademisyen olarak yalnız başına dönmüş romancı, sinirbilimci arkadaşlarının arasındaki bir iddiada, Helen adını alacak yapay zekâyı edebiyat metinleriyle besleyeceği asistanlık rolünü kabul eder. Bu süreçte kalbi terk ettiği ilk aşkı C ile üniversite koridorlarında görüp âşık olduğu A arasında gidip gelirken gitgide basit bir programdan öteye geçen zamane yaratısına aklını kaptıracaktır.

Kolombiya’dan ABD’ye göçtükten sonra yazdığı ilk romanı Esrik Ağacın Meyvesi ve ardından gelen Pulitzer, Ulusal Kitap ve Ulusal Kitap Eleştirmenleri ödüllerinde finale kalan otobiyografik kitabı The Man Who Could Move Clouds ile dikkat çeken Ingrid Rojas Contreras, son dönemin genç Latin Amerikalı yazarlarının en parlak örneklerinden.

Kolombiya’nın çalkantılı tarihinde örgütlerle askerlerin, gerillalarla paramiliterlerin durmaksızın savaştığı, kimin kim olduğunun anlaşılmadığı zamanlarda bir çocuğun gözünden bir büyüme, aile ve göç romanı. Kolombiya Petrol Şirketi’nde çalışan babası, suikasta uğrayacak siyasi lider Galán hayranı annesi ve kendisinden iki yaş büyük ablasıyla birlikte yaşayan küçük Chula’nın hayatı evlerine çalışmaya gelen Petrona adlı kızla değişecektir. Pablo Escobar ve adamlarıyla büyük kavgaya tutuşmuş Kolombiya’da siyasi şiddetin ve terörün yoğunlaşmasıyla seyri değişen toplumsal mücadelenin gidişatı, gecekondu mahallelerinden gelen genç Petrona’nın hayatını ayrı, orta sınıf Santiago ailesini ayrı altüst edecektir.

Yoksulluğun ve gerilla mücadelelerinin kavurduğu mahallelerden çıkıp güvenlikli sitelere hizmet etmeye gelenlerin, siyasi kavgaların teröründe kaçırılanlarla heba olanların, yaşamın koşullarını asla kendileri belirleyemeyenlerin romanı.