Gerçek olmayan gerçek bir hikâye: Tavşanı Yakala

Tavşanı Yakala; 2018’de Sırbistan’da yayımlandığından bu yana 19 dile çevrilmiş, 2020’de Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü’ne layık görülmüştür. Son olarak 2022 yılında Dublin Edebiyat Ödülleri’nin ve Avrupa Edebiyat Ödülü’nün uzun listelerinde yerini almıştır.

Çevrildiği diğer dillerde “Modern Alice Harikalar Diyarında” olarak anılan roman, savaş sırasında binalar gibi hayatların da yıkılıp yeniden inşa edilişinin; Lejla ve Sara’nın yaşamları boyunca hem kendilerini hem de birbirlerini nasıl yanlış anladıklarının hikâyesi.

Gerçek olmayan gerçek bir hikâye

Anakarakterlerden Sara, yolculuğunda Bosna’dan geçerken, yıllar öncesinde yaşanan Bosna Savaşı esnasında ülkenin üzerine çöken ve yolu görmesini engelleyen kapkara sisle karşılaşır. “Banja Luka’da neredeyse dokunabildiğim, liflerini tadabildiğim o karanlık: bir kez kan dolaşımına girip ciğerlerinize, karaciğerinize, beyninize yayıldığında bir daha asla temiz olamazdınız.”

“Geri dönüp sana her şeyi açıklamak istedim ama görünüşe göre biraz daha uzaklaştım ve hiçbir şeyi beceremedim. Aslında, sadece kayboldum.”

Belleğin sınırlarıyla karşı karşıya kalan Sara, bir kadın olarak anladığını sandığı şeyleri yeniden gözden geçirmek zorunda kalır: Sevdiği en yakın arkadaşını, paylaştıkları ilk deneyimleri, hayatlarını; aynı zamanda onları ayıran ve birbirlerini bu kadar farklı kılan sosyal ve dini çizgileri.

“Benim için hatıralar donmuş bir göl gibiydi, bulanık ve kaygan, ama ara sıra yüzeyinde bir çatlak oluşurdu ve elimi arasından soktuğumda serin sularda bir ayrıntı, bir anı yakalayabilirdim. Ama donmuş göller acımasızdı. Bazen bir balık yakalardınız; bazen de içine düşüp boğulurdunuz.”

Kimin anlattıkları doğru? Sara’nın mı, Lejla’nın mı?

Lana Bastašić, dostluklarımızın ve küskünlüklerimizin, gerçekleri ne olursa olsun, benliğimizin oluşmasında nasıl etkili rol oynadığını ortaya koyan karmaşık bir anlatı yaratıyor. Nihayetinde, arkadaşını çok seven, geçmişleriyle ilgili belirli bir hikâyeye inanan veya anavatanını geride bırakıp yeni sayfa açmak zorunda kalan herkese hitap edecek, sarsıcı ve sürükleyici bir romanla buluşturuyor okurları.