Sanatçı Fabián Cháirez’in tartışma yaratan “Devrim” tablosu, hükümetin küratörlüğünü yaptığı ve Güzel Sanatlar Sarayı’nda düzenlenen sergide yer alan 140 eserden biri.
Meksika Devrimi’nin kahramanı Emiliano Zapata’yı ereksiyon olmuş bir atın sırtında çıplak şekilde, pembe bir sombrero takarken ve topuklu ayakkabı giyerken resmeden tablo ülkede tartışma yarattı.
“La Revolución” (Devrim) adı verilen Fabian Chairez imzalı tablo hükümetin Zapata hakkında düzenlediği sergi kapsamında diğer eserlerle birlikte Güzel Sanatlar Sarayı’nda görücüye çıkmıştı. Ancak salı günü tablonun kaldırılmasını talep eden yaklaşık 200 çiftçi, Güzel Sanatlar Sarayı’na gelerek binanın girişini kapattı.
LGBTİ+ topluluğu üyeleri ve onların haklarını savunanlarla grup arasında arbede yaşandı, yaralananlar oldu. Eylemcilerin sözcüsü Antonio Medrano “Bu ifade özgürlüğü değil, ahlaksızlık. Bu aşağılayıcı. Tarihimizi bu şekilde sergileyemezler” dedi. Sanatçı Chairez yerel medyaya yaptığı açıklamada eserinin Zapata’nın bir portresi olarak görülmemesi gerektiğini söyledi. Zapata’nın soyundan bazı akrabaları da eser nedeniyle hükümete ve sanatçıya dava açacaklarını duyurdu.
Jorge Zapata Gonzalez yaptığı açıklamada “Bunu kabul etmeyeceğiz. Akrabalarına göre generalimizi eşcinsel olarak göstermek onu aşağılıyor” ifadelerini kullandı.
Hükümet araya girdi
Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador’sa konuyla ilgili son açıklamasında Zapata hakkındaki tablo nedeniyle çıkan anlaşmazlıkta Meksika Kültür Bakanı’nın arabuluculuk yapacağını duyurdu.
Obrador eserin kendisini rahatsız etmediğini belirtirken, tartışma yaratan tabloyu görmediğini de kabul etti. Sanatçıların eserlerinin sansürlenmemesi gerektiğini ifade eden Obrador ancak Zapata’nın akrabalarının halk kahramanının anısına saygısızlık edildiğini düşündüklerini ve bu kişilerin görüşlerinin de dikkate alınması gerektiğini vurguladı.
Obrador, 1919’da öldürülen Zapata’nın yüzüncü ölüm yıldönümü nedeniyle 2019’u “Zapata Yılı” ilan etmişti.
Olay ülkedeki yaygın maço kültüre, cinsel tacizlere ve kadın cinayetlerine karşı kadınların ve LGBTİ + hareketinin daha fazla ses çıakrdığı bir dönemde yaşandı.
Son haftalarda Meksikalı kadınlar ülkedeki anıtlara ve tarihi binalara yazılamalar yaparak cinsel saldırıları protesto ediyordu. Serginin Şubat 2020’ye kadar süreceğini duyuran müze yönetimi de açıklamasında tablonun kaldırılmayacağını belirtti.
Kadınların eylemleriyle tartışma yaratan tablo arasında bağlantı kuran küratör Luis Vargas Santiago da açıklamasında şu ifadelere yer verdi: “Zapata’nın imajı meydan okumalara yer vermeyen sabit bir sembol değil. Tıpkı anıtların sorunsallaştırıldığı gibi Zapata da tersyüz edilebilir imaj. Zapata kime ait? Aile üyelerine mi? Hükümete mi? Yoksa herkese mi? Bizim buna yanıtımız şu: O, kendisini Zapata’nın mirasıyla ilişkilendiren herkese ait.”
Hükümet sözcüsü Jesús Ramírez Cuevas da Twitter’dan yaptığı paylaşımda hükümetin “sanatsal özgürlük ve çeşitliliğe saygıya” bağlı kalmayı sürdüreceğini söylerek “Özgürlüğe evet, sansüre hayır. Saygıya evet, şiddete hayır” ifadelerini kullandı.
